Rolnictwo zrównoważone w pigułce

Rolnictwo zrównoważone wywodzi się z ekonomicznej idei zrównoważenia, która narodziła się już pod koniec XIX wieku. Zakładała ona prowadzenie produkcji i rozwoju gospodarczego na poziomie zapewniającym rozwój cywilizacyjny, ale z jednoczesną dbałością o poszanowanie zasobów naturalnych i środowiska naturalnego w takim stopniu, aby służyły kolejnym pokoleniom. Ten zamysł został także rozciągnięty na rolnictwo. W uproszczeniu, zakłada się produkcję rolną zapewniającą zysk oraz zaspokojenie rynku z jednoczesnym poszanowaniem zasobów i natury. O ile w Polsce przez dziesiątki lat zasady owej idei niekoniecznie były stosowane, o tyle obecnie rolnictwo zrównoważone zyskuje sobie coraz więcej zwolenników. Coraz więcej jest producentów rolnych, firm i organizacji, które rozumieją jak ważna jest ta idea.

Jak jednak zacząć prowadzić swoje gospodarstwo tak, aby wpisywało się w zasady zrównoważenia? Od czego zacząć? Na początek konieczne jest posiadanie przekonania to tej idei i chęć wprowadzenia zmian, tak, aby stać się posiadaczem gospodarstwa silnego, dochodowego, prowadzonego bez rabunkowych metod wobec gleby i środowiska. Potem konieczne będą zmiany w planowaniu upraw, doborze roślin, maszyn i technologii. Aby je rozpocząć w sposób oficjalny, najlepiej jest skontaktować się z Polskim Stowarzyszeniem Rolnictwa Zrównoważonego ASAP. Tam można uzyskać odpowiednie instrukcje. Na początek jednak konieczny jest audit zerowy, w wyniku którego zostanie określona lista koniecznych zmian na podstawie istniejących niezgodności z zasadami zrównoważonego rolnictwa. Otrzymamy protokół z zaleceniami oraz księgę kontrolną, gdzie będą odnotowywane zmiany.

Jest spory katalog działań, które są konieczne w dążeniu do zrównoważenia gospodarstwa przy jednoczesnym podnoszeniu jego efektywności. Oto niektóre z nich:

• Dobór roślin zgodny z posiadanym potencjałem glebowym oraz zapotrzebowaniem na rynku. Należy dopasowywać plony do możliwości glebowych, tak, aby potem nie było konieczności nagminnego zasilania upraw chemicznie. Dodatkowo warto sprawdzać prognozy rynkowe i cenowe na dany okres i rodzaj uprawy.

• Cykliczne zlecanie badań zasobności gleby. Takie działanie pozwala na bardziej świadomy dobór rodzaju upraw, wskazuje stopień wyjałowienia gleby i konieczności jej odżywienia, a także zmniejsza późniejsze koszty nawet o 25%.
• Planowanie zabiegów fungicydowych i herbicydowych w oparciu o obserwację zmian meteorologicznych w swojej okolicy. Wiele miejsc ma swoją specyfikę pogodową, która dzięki wnikliwym obserwacjom daje rolnikom wiele informacji, a to stanowi wsparcie dla praktyki agrotechnicznej.
• Sterowanie odczynem gleby w drodze zabiegów wapnowania pod uprawę jęczmienia co drugi rok. Uzyskuje się wtedy odczyn na poziomie 6,1-7,1.
• Dbałość o stan fitosanitarny gleby, o uzupełnianie w niej substancji organicznych oraz zapobieganie erozji dzięki wprowadzaniu gorczycy lub facelii w międzyplonach.
• Utrzymywanie odpowiedniego bilansu substancji organicznych w glebie poprzez ograniczanie do minimum wywozu resztek pożniwnych.
• Odpowiedni dobór maszyn w gospodarstwie. Unikanie maszyn niszczących glebę, a kupowanie odpowiedniej wielkości i ilości maszyn stosownie do posiadanego areału. Chodzi o to, aby z użyciem parku maszyn i osób do ich obsługi zapewnić na czas wykonanie zabiegów agrotechnicznych oraz odpowiednio szybkie zbiory plonów, tak, aby rośliny nie ulegały porośnięciu czy utracie jakości przez zbyt długie pozostawanie na polu.