Zboża jare pełnią ważną funkcję w płodozmianie. Są wysiewane wiosną głównie ze względu na późny zbiór przedplonów oraz mają bardzo ważną rolę w mieszankach zbożowych przeznaczanych na paszę dla zwierząt. Ponadto w przypadku gospodarstw o produkcji mieszanej dają rolnikowi możliwość wiosennej aplikacji nawozów mineralnych. Głównymi gatunkami ze zbóż wysiewanych wiosną jest pszenica jara i jęczmień jary. Jak należy podejść do tematu siewu tych zbóż żeby być zadowolonym ze zbiorów?
Odpowiedni wybór odmiany jest podstawą w zakładaniu plantacji zbóż. Wybór właściwej odmiany pozwala wykorzystać w dużym stopniu warunki glebowe, atmosferyczne oraz dostosować odmianę do poziomu agrotechniki. Warto zwrócić na takie parametry jak:
Wszystkie zboża jare powinny być wysiewane w jak najwcześniejszym terminie, który determinują optymalne warunki glebowe i atmosferyczne. Odpowiednio nagrzana i uwilgotniona gleba pozwala uzyskać szybkie i równe wschody. Takie gatunki jak pszenica, pszenżyto jare i owies posiadają odporność na niskie temperatury powietrza w okresach przedwiośnia i wiosny, dlatego ich siew można przeprowadzać w okolicy 1-10 marca. Krótki okres wegetacji wiosną od siewu do zbioru powoduje, że uzyskany plon nie jest najwyższy, dlatego zwiększając ten czas można pozwolić roślinie na budowanie większych plonów. Wczesny siew pozwala także lepiej się ukorzenić roślinom oraz wykorzystać zapas wody zmagazynowanej w glebie w okresie zimowym. Optymalny termin siewu pszenicy jarej w południowo-zachodniej części kraju wynosi 15-25 marca, w część centralnej i południowej 20-30 marca, a na północy i północnym wschodzie 25 marca - 5 kwietnia. W momencie, gdy panują optymalne warunki do siewu nie powinno się go opóźniać ze względu na potencjalne straty w plonie.
Spośród zbóż jęczmień jest zbożem o największych wymaganiach termicznych. Jest wrażliwy na przymrozki i długo utrzymujące się chłody. Jego siew należy planować, gdy niskie temperatury powietrza miną i średnia temperatura powietrza będzie wynosić w granicy 7-10 °C. Należy zwrócić uwagę również na warunki wilgotnościowe i w przypadku prognozy bądź wystąpienia suchej wiosny nie przeciągać siewów w oczekiwaniu na optymalne warunki pogodowe. Jęczmień jary jest najbardziej tolerancyjny na opóźnienie terminu siewu, lecz i w tym przypadku nie warto go zbyt bardzo przeciągać ponieważ, wczesny siew zbóż jarych jest jednym z fundamentów potrzebnym do osiągnięcia wysokich plonów, Siew powinien nastąpić pomiędzy 15 marca, a 15 kwietnia. W Polsce południowo-zachodniej należy wykonać go najwcześniej 15- 25 marca, w centralnej i południowej części kraju w terminie 25-30 marca, w części północnej i wschodniej między 30 marca, a 10 kwietnia i w Polsce północno-wschodniej do 15 kwietnia.
Popularne nasiona jęczmienia jarego: superplony.pl/pl/c/Jeczmien-jary/72
Nie tylko wybór odmiany i termin siewu odgrywają dużą rolę w przypadku osiągnięcia wysokich plonów. Wpływa na to szereg innych czynników i zabiegów agrotechnicznych, których prawidłowe połączenie daje dobre rezultaty. Warto zwrócić uwagę na uprawę gleby oraz jej nawożenie. Nie należy dopuścić do znacznego przesuszenia gleby wiosną, ponieważ spowoduję to nierówne wschody ziarna, a w przypadku dłuższego okresu braku opadów rośliny będą miały ograniczone działanie obronne ze względu na małe ilości wody w głębszych warstwach gleby. Wiosną należy przeprowadzić maksymalnie 2 zabiegi uprawowe w celu prawidłowego przygotowania łoża siewnego i rozdrobnienia gleby. Prawidłowe rozdrobnienie i siew w glebę bez grud poprawi między innymi wschody oraz ułatwi zwalczanie chwastów.
Jęczmień i pszenica jara powinny być przeważnie wysiewane na glebach dobrych kompleksu pszennego bardzo dobrego i dobrego i glebach kompleksu żytniego bardzo dobrego o uregulowanym pH i zasobnościach gleby o co najmniej średnich zawartościach mikro i makroskładników. Szczególnie jęczmień jest bardzo wrażliwy na niskie pH gleby, które znacznie ogranicza pobieranie składników pokarmowych i w jego przypadku mocno hamuje rozwój i powoduje znaczny spadek plonu. Wapnowanie w celu podniesienia pH powinno być wykonane przed uprawą przedplonu lub ostatecznie jak najwcześniej po jego zbiorze. Nawożenie makroskładnikami powinno być stosowane w oparciu o analizę tych składników w glebie i odpowiednio uzupełniane. Nawożenie potasem odpowiada za uregulowanie gospodarki wodnej w roślinie, a fosforem za początkowy wzrost rośliny oraz wpływa na cechy jakościowe. Azot jest pierwiastkiem o największym znaczeniu plonotwórczym. Wpływa na intensywność wzrostu oraz funkcjonowaniu procesu fotosyntezy. Wpływa również na cechy jakościowe ziarna, ilość białka i glutenu w ziarnie.
Pszenica jara wiosną ma dość mało czasu, żeby wytworzyć dużą ilość rozkrzewień. Niskie temperatury, często niesprzyjające warunki opóźniające siew oraz szybko mijające wiosną fazy rozwojowe nie sprzyjają temu procesowi, a ilość źdźbeł kłosonośnych w głównej mierze odpowiada za plon. Jednym ze sposobów żeby wytworzyć odpowiednią ilość kłosów na 1m2 jest wysianie odpowiedniej ilości ziaren na 1 m2. Siew jest gęstszy od zbóż ozimych i przyjmuje się w przypadku pszenicy normę wysiewu na poziomie 350-500 szt/m2. W przypadku opóźnienia terminu siewu należy zwiększyć normę wysiewu o około 10%.
Sprawdź materiał siewny pszenicy jarej: superplony.pl/pl/c/Pszenica-jara/71
Jęczmień jest rośliną, która bardzo dobrze się krzewi. Wytwarza najwięcej rozkrzewień ze wszystkich zbóż jarych. Nie zaleca się zbyt gęstego siewu ze względu na dużą konkurencję między roślinami oraz ryzyko wylegania, które w przypadku uprawy jęczmienia jest dość duże. Norma wysiewu wynosi zazwyczaj od 280-400 szt/m2.
Istotnym znaczeniem jest również ochrona chemiczna przed różnymi patogeniami. Należy pamiętać, żeby przeprowadzić odchwaszczanie plantacji jak najwcześniej, najlepiej do fazy BBCH 31 czyli strzelania w źdźbło. Rozwijające się chwasty są dużą konkurencja w pobieraniu składników pokarmowych oraz wody we wczesnych fazach rozwojowych, dlatego odpowiednio wczesne ich zwalczenie zapobiegnie utracie składników przeznaczonych dla rośliny uprawnej.
Na plantacji występują również grzyby powodujące szereg chorób, które w przypadku rozwoju znacznie osłabiają roślinę i procesy w niej zachodzące powodując spadek plonu. Najważniejszymi patogenami są choroby podstawy źdźbła, septoriozy, mączniak prawdziwy zbóż i traw, brunatna plamistość liści oraz rdza brunatna i żółta, a w uprawie jęczmienia jarego warto zwróć uwagę jeszcze na plamistość siatkową jęczmienia. Najważniejszymi terminami w ochronie pszenicy i jęczmienia są fazy strzelania w źdźbło oraz wystąpienia liścia flagowego, który w znacznym stopniu buduję ostateczny plon rośliny. Warto zwrócić również uwagę na ochronę kłosa, która jest szczególnie ważna w latach o bardzo przekropnym czerwcu i lipcu.
Warto zapoznać się z ofertą środków ochrony roślin - superplony.pl/pl/c/Srodki-ochrony-roslin/15
